Αγαπητοί μου συμπατριώτες επτανήσιοι,
Είναι μεγάλη η συγκίνησή μου σήμερα, που έχουμε την ευκαιρία να γιορτάσουμε μαζί την εκατοστή τεσσαρακοστή έβδομη επέτειο της ένωσης των νησιών μας με την Ελλάδα.
Ξέρω ότι εδώ στην άλλη άκρη της γης, η καρδιά σας, η σκέψη σας, βρίσκεται κοντά μας, στα νησιά μας. Ξέρω ότι τα τραγούδια σας είναι για τη Ζάκυνθο, την Κέρκυρα, την Κεφαλονιά, την Ιθάκη και τη Λευκάδα. Υποψιάζομαι ότι στη ζωή σας εδώ στην ξενιτιά παλέψατε με Λαιστρυγόνες και επιβιώσατε, αγωνιστήκατε με τους ξένους της χώρας των λωτοφάγων και καταφέρατε να κρατήσετε τη μνήμη σας ζωντανή, αντισταθήκατε στη γοητεία της κάθε Κίρκης που βρέθηκε στο δρόμο σας, κλείσατε τ’ αυτιά σας στα τραγούδια των σειρήνων. Ξέρω πως για σας οι σειρήνες ωχριούν μπροστά στους χορωδούς και τους κανταδόρους μας. Θέλω, όμως να ξέρετε και σεις ότι και η δική μας καρδιά και η δική μας σκέψη βρίσκεται κοντά σας. Βρισκόμαστε κοντά σας και σας στηρίζουμε στο μόχθο σας για μια καλύτερη ζωή. Βρισκόμαστε κοντά σας για να γλυκάνουμε τη νοσταλγία για την πατρίδα με λίγο ήλιο απ’ την πατρίδα που κουβαλάμε στις αποσκευές μας. Αγαπημένοι μου συμπατριώτες, σας εύχομαι «νόστιμον το ήμαρ» που θ’ αντικρίσετε, ο καθένας τη δική του Ιθάκη.
Ο τόπος μας, τα νησιά μας, γεμάτα από ομορφιές και ιδιαιτερότητες , φυσικές και κοινωνικές, ακολούθησαν μια κοινή πορεία, επί 800 χρόνια, ανεξάρτητα από την κυρίως Ελλάδα, και δέχτηκαν επιρροές από τη δύση με αποτέλεσμα να έχουν μια ιδιομορφία εντελώς διαφορετική από τις απέναντι ακτές.
Τα Επτάνησα, έζησαν κάτω από την Ενετική κυριαρχία από τον 15ο ως τα τέλη του 18ου αιώνα και δε γνώρισαν ποτέ τουρκική κατοχή. Επί Ενετοκρατίας, αποτέλεσαν καταφύγιο του Τουρκοκρατούμενου Ελληνισμού και έγιναν το χωνευτήρι της γόνιμης αλληλεπίδρασης στοιχείων Ανατολής και Δύσης, απ' όπου «ξεπήδησε ένα κοινό νέο πνεύμα που έμελλε να εκφρασθεί μ' όλες τις μορφές της τέχνης την αρχιτεκτονική, την ποίηση, τη μουσική, το θεατρικό λόγο, τη ζωγραφική». Ο πολιτισμός τους, πλούσιος σε μορφές και πληθωρικός σε έργα, αποτελεί την έκφραση μίας πολύχρονης και πολυκύμαντης ιστορικής περιόδου.
Τα νησιά μας είναι ο τόπος που έφερε στην Ελλάδα, από την Ευρώπη, όλα τα νέα πολιτικά ρεύματα και τις κοινωνικές αναζητήσεις, τα οποία χαρακτήρισαν την σύγχρονη ιστορία της ανθρωπότητας. Είναι η γη που γέννησε τους πρώτους επαναστάτες και τις πρώτες επαναστάσεις.
Στη Ζάκυνθο του 17ου αιώνα, το 1628, ήταν που έγινε η πρώτη αστική επανάσταση στην Ευρώπη: Το ρεμπελιό των ποπολάρων.
Τα Επτάνησα ήταν που υποδέχτηκαν σαν ελευθερωτή το στρατό της επαναστατημένης Γαλλίας, στο όνομα της ελευθερίας, της ισότητας και της αδελφότητας λαών και πολιτών. Το κάψιμο του «λίμπρο ντ’ όρο» ήταν η πρώτη συμβολική πράξη δήλωσης και απαίτησης των ίσων δικαιωμάτων των πολιτών που εκδηλώθηκε ποτέ σε ελληνική γη.
Η Ιόνιος Πολιτεία ήταν το πρώτο κράτος με αυτοδιάθεση, που δημιουργήθηκε στον ελλαδικό χώρο, στην αυγή του 19ου αιώνα, από το 1800 έως το 1807. Ήταν η πρώτη φορά που ο Ελληνικός λαός είχε κερδίσει το δικαίωμα να κυβερνάται από μόνος του, έστω και με κάποιο περιορισμό, μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453.
Η περίοδος της αγγλικής κυριαρχίας, που κατ’ ευφημισμό ονομάστηκε «προστασία», ήταν η τελευταία και από τις πιο σκληρές «στα ξένα χέρια». Αντίσταση και αγώνας οι επτανήσιοι για να ενωθούν με τη «μητέρα» Ελλάδα, άγριο κυνηγητό και καταπίεση και βασανισμοί και εκτελέσεις οι εγγλέζοι κατακτητές.
Δεν έδωσαν ποτέ σημασία στο χρυσό των αλυσίδων τους οι επτανήσιοι. Πάντα σαν αλυσίδες που έπρεπε να αποτινάξουν από πάνω τους τις είχαν και πάντα γι’ αυτό αγωνίζονταν. Πάντα, κάτω από τον όποιο κατακτητή, όποια και αν ήταν η επίσημη γλώσσα τους, για μητρική τους γλώσσα είχαν τα ελληνικά και θεωρούσαν τους εαυτούς τους έλληνες. Έθρεψαν την αγάπη τους για την Ελλάδα με ποίηση και ποιήματα, με μουσική και τραγούδια, ενώ στον έναν ώμο κρέμαγαν το όπλο και στον άλλο «τη λύρα τη δίκαιη».
Έδωσαν αγώνες και προσέφεραν θυσία τη ζωή τους στο βωμό της ελευθερίας οι πρωτοπόροι επτανήσιοι ριζοσπάστες που πάλεψαν για την ένωση των νησιών μας με το μικρό και νεοσύστατο τότε ελληνικό κράτος. Πόση προσμονή και πόσες ελπίδες και πόσους πόθους λευτεριάς δεν εναπόθεσαν στην ένωση με την Ελλάδα μια Μητέρα Ελλάδα που έπλασαν με τα υλικά της εξιδανικευμένης αγάπης για την πατρίδα και, δυστυχώς, πολύ λίγο ανταποκρινόταν στις προσδοκίες τους.
Είναι κατασκευασμένη αναλήθεια η άποψη που κυριαρχεί στα μαθητικά εγχειρίδια ότι τα Επτάνησα παραχωρήθηκαν σαν δώρο από την Βασίλισσα Βικτωρία προς το νέο τότε μονάρχη της Ελλάδας, το Δανό Πρίγκηπα Γεώργιο Α'. Ήταν ο αγώνας των επτανησίων για ανεξαρτησία, που έφερε την πολυπόθητη Ένωση και αυτή η ένωση αποτέλεσε την πρώτη επέκταση των συνόρων του ελληνικού κράτους 30 περίπου χρόνια μετά τη δημιουργία του. Στις 29 Μαρτίου 1864 υπογράφτηκε συνθήκη ανάμεσα στην Αγγλία, τη Γαλλία, τη Ρωσία και στο ελληνικό βασίλειο, με την οποία τα Επτάνησα, στις 21 Μαΐου, πέρασαν οριστικά στην ελληνική κυριαρχία.
147 χρόνια τώρα, τα νησιά μας ακολουθούν τη μοίρα του ελληνικού κράτους, έχοντας πάντα συνείδηση της ιδιαιτερότητας που τα χαρακτηρίζει γιατί οι Επτανήσιοι, παρά την επιχειρούμενη ισοπέδωση, συνεχίζουν να φτιάχνουν πατρίδες από ποίηση και μουσική και από κείνο το διάφανο του αφρού της θάλασσας, με το οποίο ζυμώνονται τα οράματα και οι χίμαιρες των ανθρώπων.
Νέα Υόρκη, 21 Μαϊου 2011
